De Unie van Muskus­ratten

Eerste termijn

Voorzitter, de vraag die de Partij voor de Dieren zich stelde tijdens het lezen van de Kadernota, is: kunnen wij het ons veroorloven om een beleidsarme kadernota te hebben? Wij denken dan met name aan de grote urgentie die uitging van het dit najaar verschenen rapport Zonder water, geen later. De stellingen die CDA en Water Natuurlijk hebben ingebracht voor dit debat kunnen wij dan ook van harte steunen. Daar willen we nog bij zeggen dat het ons verbaast dat de dijkgraaf in het voorwoord van de kadernota aangeeft dat we nu aan de slag moeten gaan met quick wins en laaghangend fruit. Laaghangend fruit hoeft wat ons betreft niet eens genoemd te worden, dat valt vanzelf wel naar beneden. De commissie droogte geeft aan dat we nu juist moeten focussen op de gróte uitdagingen met de meeste impact. De klimaatcrisis houdt er namelijk geen rekening mee dat er verkiezingen op komst zijn, er is geen tijd te verliezen.

De stelling die wij inbrengen is er ook een die wordt ingegeven door de actualiteit. Een aantal weken geleden stond de fractie van de Partij voor de Dieren samen met medebestuurders op een kering in Waalwijk om te aanschouwen hoe daar gaas in werd gedrukt om graafschade door bevers te voorkomen. Het waterschap heeft grote ambities om dit in te gaan zetten. Dit gaas blijkt ook muskusratten tegen te kunnen houden. En toch blijven de Brabantse waterschappen volhouden dat muskusrattenbestrijders zes uur, dat is bijna een hele werkdag, per muskusrat moeten besteden aan het doden van de dieren. Dit raakt kant noch wal nu er een andere oplossing voorhanden is die tóch moet worden ingezet omdat de bever nu eenmaal een beschermde diersoort is. Laten wij nu eens wat lef tonen en ons bij de Unie van Waterschappen - ik zie nu dat ik 'Unie van Muskusratten' had genoteerd, dat is wel toepasselijk... Maar laten wij ons bij de Unie van Waterschappen uitspreken tegen het beleid ‘terugdringen tot aan de landgrens’. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. Onze stelling is dan ook: “De strategie ‘terugbrengen tot aan de landsgrens’ voor muskusrattenbestrijding is voor Brabantse Delta niet meer te verantwoorden nu de muskusrat tegelijkertijd met de bever via graafwerend gaas kan worden tegengehouden.”

Tenslotte richt ik mij nog even tot het Dagelijks Bestuur met betrekking tot de nieuwe bedrijfswaarden, die indirect ook in de kadernota zijn geïntroduceerd. Wij zouden graag zien dat in de toelichting bij de waarde Duurzaam, naast klimaat, milieu en biodiversiteit ook ‘Dierenwelzijn’ wordt opgenomen. Wij horen het graag van u.

Tweede termijn

Voorzitter, ik wil graag reageren op de motie Amerikaanse Rivierkreeften die de heer Von Meijenfeldt zojuist heeft toegelicht. Waar het gaat om uitheemseplantensoorten die een gevaar vormen voor de biodiversiteit zal de Partij voor de Dieren minder snel over de aanpak van mening verschillen met de partijen die deze motie hebben ingediend. Maar rivierkreeften zijn dieren, dieren die kunnen lijden. En waar het om dieren gaat, moeten wij zorgvuldig zijn in onze communicatie en in ons handelen, om onethisch keuzes te voorkomen.

Laten we allereerst samen vaststellen dat de Amerikaanse Rivierkreeft niet op eigen houtje naar Nederland is gekomen. Mensen hebben Amerikaanse Rivierkreeften op verschillende momenten en manieren in Nederland geïntroduceerd. En dit sluit aan bij wat we ook zien met andere soorten, zoals de muskusrat: wanneer de mens vanuit economische belangen of kortzichtigheid dieren uitzet op plekken waar ze van nature niet voorkwamen, en waar bovendien het ecosysteem reeds verstoord en verzwakt is, treden er problemen op. Maar zien wij in deze motie terug, en horen wij überhaupt ooit terug wanneer het gaat om uitheemse diersoorten, dat er een probleem is met mensen die dieren de hele wereld over zeulen? Of horen we keer op keer over de rivierkreeft als boeman, de muskusrat als boeman, en ga zo maar door? Je kunt niet selectief dieren framen als boeman en dan bestrijding toepassen als methode. Als je dat doet, hoe kun je dan verbaasd en verontwaardigd zijn dat er ook mensen zijn die inheemse soorten die in hun ogen schade veroorzaken, zoals de wolf, vos of bever, als boeman neerzetten? We moeten iets veranderen aan die manier van denken en spreken over dieren.

Laten we niet voor iedere diersoort opnieuw een op zichzelf staande strategie uitwerken, maar de vraagstukken integraal oppakken. Laten we onszelf niet in de situatie brengen waar we moeten uitleggen waarom we sommige dieren wel beschermen en anderen niet. Laten we onszelf niet in de situatie brengen waar we moeten uitleggen waarom we samenwerken met organisaties die zelf vissen martelen en doden, om de spanningen tussen de belangen van mensen en rivierkreeften in kaart te brengen. Laten we inzetten op een integrale aanpak, namelijk het herstellen van de balans in ons ecosysteem. Met de nota’s biodiversiteit en dierenwelzijn hebben we de eerste stappen gezet en daar moeten we nu op doorpakken.

Derde termijn

Ik wil kort reageren, want anders weet ik niet eens waar ik moet beginnen. Ik zou graag de wetenschap ook bij de discussie over de muskusrat betrekken. Waar is de wetenschappelijke onderbouwing voor het anders omgaan met dezelfde problematiek bij verschillende diersoorten? En dan heb ik het over de bever versus de muskusrat.

Daarnaast heeft het weinig zin om even te kijken wat er gebeurt als we niets doen met betrekking tot muskusratten. Je moet de populatie voor een langere periode met rust laten, en dan zul je zien dat de populatie stabiliseert. De muskusratten gaan dan uit de oorlogsstand, gaan zich minder snel voortplanten, en het aantal muskusratten stabiliseert dus. Dat is wat je ziet gebeuren in landen waar men met de muskusrattenbestrijding is gestopt.

Ten slotte, ik vind het voorstel van de heer Wijnen heel sympathiek, maar het is geen oplossing om bevers van hier te verplaatsen naar de Biesbosch of een andere plek waar reeds veel bevers wonen. Het zijn hele territoriale dieren, dus dan kunnen ze alsnog elkaar afmaken. Dus heel goed bedoeld, maar we moeten het op een andere manier oplossen.