Opinie: Het fantoom­gevaar van de muskusrat: zinloze inzet op het verkeerde probleem

Om de zoveel tijd is het dier negatief in het nieuws. De muskusrat. In werkelijkheid geen rat, maar een woelmuis. De angst voor ratten zit dermate diep bij de mens, dat deze associatie mooi meegenomen is om onze angst te voeden, en zo de zinloze bestrijding voort te zetten.

Ook op 2 april jongstleden spreekt de kop in BN/de Stem klare taal over de muskusrat: ‘de grote sloper van West-Brabantse kades’. Het lijkt bestrijden of verzuipen voor het waterschap. We lezen hoe muskusrattenbestrijders genieten van prachtige vogels. Dat is net zo cynisch als het feit dat Brabantse Delta tegenwoordig gaas in waterkeringen plaatst tegen gravende bevers, zodat zíj niet hoeven te worden gedood, terwijl hetzelfde gaas de muskusrat ook kan tegenhouden en deze dieren wél worden gedood.

De bestrijder die aan het woord komt, vertelt dat de bijvangst bij de bestrijding van muskusratten ‘beperkt’ blijft, en dat de vallen ‘diervriendelijk’ zijn. Onze ervaring is anders. Laatst berichtte Vogelrevalidatiecentrum Zundert nog dat zij een zwaan hadden opgevangen. De zwaan zwom met een muskusrattenklem om het hoofd rond. De verwondingen die het dier daarbij had opgelopen, waren: een scheur in zijn snavel, kneuzingen in kop en kaak en een grote ontsteking in één oog. Het dier kwam er met moeite bovenop.

De zwaan is slechts één prominent slachtoffer. Het geregistreerde aantal ‘bijvangst’ ligt landelijk boven de 10.000 per jaar, dat wil zeggen: per 5 muskusratten wordt er ten minste één wilde eend, aalscholver, snoek, en ja – soms zelfs een otter of een bever – gedood. Scheutig zijn de waterschappen nooit met het verstrekken van zulke informatie. Wij begrijpen dat. Het waterschap loopt anders het risico dat de publieke opinie zich tegen de muskusrattenbestrijding keert. De werkgelegenheid van de muskusrattenbestrijders zou nog in het geding komen.

Dat lijkt dan ook het werkelijke gevaar dat hier speelt. Ja, de muskusrat houdt van graven, maar de aangetroffen verzakkingen zijn gering in aantal. Voor reëlere risico’s voor onze waterveiligheid zijn prominentere boosdoeners aan te wijzen. Honden bijvoorbeeld, zorgen vaker voor beschadigingen aan kades. Maar een roep om afschot van deze dieren hebben wij (gelukkig!) nog niet vernomen…

Stukken groter dan het gevaar van welk dier op vier pootjes dan ook, is het gevaar van klimaatverandering. Een ramp veroorzaakt door een dier op twee poten: de mens. Nederland beschermen tegen de zeespiegelstijging kost miljarden. De inzet van natuurminnende waterschappers zou dus beter dáárop gericht zijn, bijvoorbeeld door te handhaven op illegale wateronttrekkingen die ten koste gaan van West-Brabantse natuur.

De muskusrattenpopulatie stabiliseert wanneer een evenwichtig ecosysteem haar werk kan doen. Zó’n aanpak helpt tegen de klimaatverandering en spaart alle dieren die lijden onder de bestrijding van dit fantoomgevaar. Zo slaan we twee vliegen in één klap. Figuurlijk dan.

Cynthia Pallandt
Ludo Maas
Partij voor de Dieren Brabantse Delta