Impact van pesti­ciden op water­kwa­liteit

Indiendatum: 9 apr. 2025

Geacht Dagelijks Bestuur,

Deze vrijdag vindt in Den Haag de landelijke manifestatie PesticideVrij-Dag plaats om onze gezondheid en natuur te beschermen tegen bestrijdingsmiddelen. Het 'Nationaal Actieplan Duurzaam Gebruik Gewasbeschermingsmiddelen 2022-2025'[1] bevat gelukkig allerlei maatregelen om de impact van pesticiden op de waterkwaliteit en de  biodiversiteit te verminderen. 

Uit een persbericht vanuit de provincie blijkt dat Noord-Brabant sterk inzet op minder gebruik van meststoffen en ‘gewasbeschermingsmiddelen’.[2] De waterschappen zelf communiceerden begin februari 2025 dat de waterkwaliteit in het landbouwgebied inderdaad beter moet.[3] Om die reden hebben wij de volgende vragen.

1.       Kunt u kort aangeven welke stappen waterschap Brabantse Delta de afgelopen jaren heeft gezet om de doelstellingen uit het bovengenoemde Nationaal Actieplan te implementeren?
 

2.       Om pesticidengebruik te verduurzamen is samenwerking met andere overheden en agrariërs noodzakelijk. Kunt u met enkele concrete voorbeelden aangeven op welke manier deze samenwerking binnen ons werkgebied tot meetbare verbeterde resultaten heeft geleid?
 

3.       We lazen op Nieuwe Oogst[4] dat de collega’s van het Hoogheemraadschap van Delfland in 6 verschillende polders 7 landbouwgiffen ver boven de toegestane norm aangetroffen. Heeft Brabantse Delta de afgelopen jaren vergelijkbare situaties aangetroffen tijdens onze monitoring? Zo ja, om welke middelen ging het toen? Hebben we als waterschap scherp in beeld welke middelen door de metingen glippen (gezien het feit er steeds nieuwe middelen op de markt komen)? Houden wij net als Delfland ook toezicht buiten kantooruren?[5]
 

4.       In een podcast van FTM kwam ter sprake dat de omgevingswet regionale overheden genoeg instrumenten biedt om strengere regels te stellen voor lelieteelt.[6] Weet het waterschap of er lelieteelt in de buurt van onze watergangen plaatsvindt? 

Indien dit het geval is: is het waterschap – met de Omgevingswet in de hand - eigenstandig in staat om in de buurt van deze watergangen strengere regels voor pesticidengebruik op te leggen?

Overigens verbaasde het ons dat er tijdens de Winterschool van 17 februari 2025 met als thema ‘Water en gezondheid’ een bloemenboeket (inclusief lelies) werd uitgedeeld aan de sprekers. We gaan er vanuit dat dit een pesticide-vrij boeket was, maar voor het signaal dat het afgeeft maakt dat niet uit omdat dat niet aan de buitenkant te zien is! 💐
 

5.       In de recente uitgave Publiek Denken (nr. 56/2025) staat een interview met Marietta Harjono van ILT over de aanpak van schadelijke stoffen, een citaat hieruit: De bestaande afvalwetgeving bood geen soelaas, dus zochten Harjono en haar collega’s een ander middel [om tot een verbeterde aanpak te komen]. Dat vonden ze in een zorgplichtartikel uit de Wet milieubeheer. ‘Daarin staat dat als je weet dat iets schadelijk is, je alles moet doen om wat redelijkerwijs in je mogelijkheden ligt om die schade te beperken.’

Heeft het waterschap het bedoelde zorgplichtartikel al eens ingezet in haar VTH-proces?
 

6.       Naast pesticiden speelt mest(beleid) een belangrijke rol bij waterkwaliteit.[7] Deltares heeft metingen gedaan op plekken waar meststoffen uit landbouwgebieden de grootste invloed hebben op nabijgelegen waterlopen. Het gaat hier om 7 plekken in Brabantse Delta.[8] Gaan wij als waterschap maatwerk leveren om de uitspoeling van mest op ten minste deze zeven plekken te voorkomen? En zo ja, op welke manieren?
 

7.       Afgelopen februari verscheen in De Groene een artikel over een onderzoek naar giftige bestrijdingsmiddelen die worden verkocht als ‘onschuldige’ vlooien- en tekenmiddeltjes.[9] 

Een citaat uit het artikel: Landbouwonderzoeker Jelmer Buijs berekende dat een hond van tien kilo bij behandeling met één pipetje fipronil wordt blootgesteld aan een dosis die maar liefst 67.000 keer hoger ligt dan de aanvaardbare dagelijkse inname voor mensen. Die laatste innamelimiet is vastgesteld door de EFSA, de toegestane dosering voor huisdieren door het EMA. ‘Meten met twee maten’, noemt Buijs het. ‘Kennelijk wordt de gezondheid van een hond niet serieus genomen.’

Kaart de Unie van Waterschappen dit probleem aan bij de EMA? Kunnen de waterschappen particulieren waarschuwen over de funeste gevolgen van het gebruik van dergelijke middelen? Bestaat er wellicht een meekoppelkans bij Pil Rik (https://rikontour.nu/) – en zijn kriebelige kompaan Jeukob de 🐶 – of wellicht bij een andere publiekscampagne? 

 

Met vriendelijke groet,

Fractie Partij voor de Dieren