Laat een andere houding tegenover de vissen zien in evaluatie droogte!

Collega’s, het was de laatste jaren onderhand traditie binnen ons waterschap dat wanneer we als bestuur over droogte spraken, het buiten regende. Vandaag is dat anders. Het is een bloedhete dag, en het heeft al geruime tijd niet meer geregend. De eerste onttrekkingsverboden zijn ingesteld. Ik hoop dat dit het gevoel van urgentie bij de bespreking van deze droogte-evaluatie bij iedereen vergroot. Een jaar geleden hadden we onze laatste fysieke AB-vergadering, in Breepark, en de spanning was toen om te snijden. De indieners, waaronder ikzelf, van een motie om de droogteaanpak te verstevigen werden nog net niet met pek en veren weggestuurd. Hoe durfden wij te vragen om strengere maatregelen, terwijl ons DB al zo hard werkt aan het thema droogte. Ik wil u vandaag op het hart drukken dat ik niet twijfel aan ieders harde werk en inzet, en ik ben blij met de uitgebreide update van de portefeuillehouder, dus laten we ons houden bij de inhoud. Want in de evaluatie droogte 2020 komen pijnpunten naar voren die onze onverdeelde aandacht verdienen, en die mijns inziens niet kunnen wachten op een bespreking in september als de zomer nagenoeg voorbij is.

Allereerst wil ik de grote zorg uitspreken dat het instellen van nieuw beleid niet snel genoeg gaat. Ik lees dat er nog onvoldoende voortgang is in het opstellen van een Brabantbrede verdringingsreeks, waardoor er gewerkt moet worden met een tijdelijke variant. De herijking van het grondwaterbeleid is nodig voor langere termijn maatregelen tegen de problemen die de natuur ondervindt van beregening uit grondwater. En het gezamenlijke plan van de Brabantse waterschappen voor de aanpak van kleine onttrekkingen is nog in ontwikkeling. Waarom dit zo lang duurt, dat is niet transparant, en wekt de indruk van veel gepolder en bureaucratie, maar feit is wel dat we inmiddels een jaar verder zijn en dus ook opnieuw geconfronteerd worden met hitte en droogte terwijl de lange termijn maatregelen op zich laten wachten. Waarom wordt er geen taskforce opgesteld die een paar weken lang dedicated aan deze punten werkt op een afdeling van het provinciehuis die nu toch leeg staat doordat iedereen thuiswerkt, en wordt die taskforce pas opgeheven als de benodigde beleidsstukken er zijn? We hebben geen tijd te verliezen. Graag zou ik van de portefeuillehouder willen horen waarom het maken van deze plannen zo lang duurt, en of er binnen de samenwerkingsverbanden gesproken is over een andere werkwijze die er meer spoed in kan brengen. Daarnaast willen we de portefeuillehouder graag oproepen om een specifieke boodschap uit te dragen richting provincie, en dat is: leg beperkingen op aan de hoeveelheid grondwater die er kan worden onttrokken. Ons beleid is een eind op weg: wie er onttrekt, hoe diep en voor welk doel wordt gereguleerd. Maar het laatste puzzelstukje is dat er ook gereguleerd wordt hoevéél er mag worden onttrokken. Zolang dat ontbreekt, is het beleid weinig waard.

Een ander punt dat ik graag wil aanhalen is de manier waarop er wordt onttrokken. Ik krijg regelmatig foto’s toegestuurd van grote wagens die water oppompen uit de Turfvaart en Aa of Weerijs. Bij de Turfvaart gebeurt het soms meerdere keren per dag op dezelfde plek. Op de foto’s is te zien hoe de wagens de berm platrijden. Dan heb je ergens een onbespoten rand vol leven en biodiversiteit, dan heb je als waterschap een natuurvriendelijk maaibeleid om insecten, vogels en amfibieën te beschermen, maar iemand die water wil oppompen kan al het goede werk in één klap ongedaan maken. Dat lijkt me ten alle tijden onwenselijk, laat staan tijdens het broedseizoen. De slang die in het water wordt geplaatst richt ook weer schade aan. Op de technische vraag die wij hierover stelden, werd geantwoord dat in ieder geval het oppompen van planten en dieren normaliter beperkt wordt door een korf bij de aanzuigleiding. Maar hoe weet u of dit ook daadwerkelijk gebeurt, wordt hierop gehandhaafd? Ik was not amused toen ik in de beantwoording van de technische vragen las: “Het onttrekken van oppervlaktewater is verboden tijdens een onttrekkingsverbod. Het maakt in de basis niet uit hoe dit water onttrokken wordt.” Dit is kort door de bocht en laat weinig zorg voor biodiversiteit en dierenwelzijn zien. Brabantse Delta werkt momenteel aan een nota dierenwelzijn. Is de portefeuillehouder dierenwelzijn bereid om bij het opstellen van die nota ook te laten kijken naar de impact die het onttrekken van oppervlaktewater heeft op dierenwelzijn en biodiversiteit, en hoe dit zoveel mogelijk beperkt kan worden?

Tenslotte voorzitter. Ik ben heel blij in de evaluatie te lezen dat het waterschap waterkwaliteitsbelangen beter mee wil nemen in de criteria voor onttrekkingsverboden uit oppervlaktewater. Het openhouden van vispassages tijdens de vistrek is voor de Partij voor de Dieren een belangrijk punt. Ik val er echter heel erg over dat dit waterschap vissen nog steeds behandelt als enkel een indicator voor waterkwaliteit. Ik licht graag toe hoe ik tot deze conclusie kom. In de plannen voor de Reeshofweide Tilburg die wij eerder vanavond besproken hebben, wordt geen vispasseerbaarheid van stuwen mogelijk gemaakt omdat er geen KRW of viswater functie op rust. Nee, maar er zwemmen wel vissen in, mogen zij ook als argument worden meegenomen? In de evaluatie droogte lezen wij dat vissen op grote schaal en op verschillende manieren slachtoffer worden van de droogteproblematiek. Als het water vervuild wordt door bijvoorbeeld blauwalg, is vissterfte een onvermijdelijk gevolg. Als watersystemen droog komen te liggen, verdwijnt de leefomgeving van vissen, met dus wederom vissterfte als gevolg. Daarnaast de zojuist al aangehaalde sluiting van vispassages die vismigratie tegenhoudt. En wat doet het waterschap? Ze slaat het overleg van de Visstandbeheercommissie over vanwege Corona, alsof digitaal vergaderen niet bestaat, en vraagt de sportvisserij om problemen met de waterkwaliteit bij het waterschap te melden. Dat de vissen door blauwalg, lage waterpeilen en gesloten vispassages enorm onder druk staan maakt het waterschap en de vbc niet uit, er zal geen hengel minder om in het water worden geworpen. Sterker nog, de volgende generatie hengelaars wordt door Sportvisserij Nederland alweer opgeleid, zelfs op basisscholen, want je moet er toch niet aan denken dat mensen zich gewoon in zouden zetten voor een goede leefomgeving voor vissen zonder hen aan de andere kant zelf pijn en stress toe te brengen. Het waterschap profileert zich wederom als bondgenoot van de hengeljagers, in plaats van als bondgenoot van de vissen. Ik zou in de evaluatie droogte 2021, die er vast zal komen, graag een andere houding ten aanzien van vissen willen zien.

Tot zover voorzitter.